6. Burama shoqli echki
Buramashoqli echki- ovlanadigan hayvon, go’sht va teri beradi. Burama shoqli echkiQizil kitobga kiritilgan. Dunyo bo’ylab bunday echkilar qancha qolganligi–noma’lum, oz bo’lsa kerak. Lekin burama shoqli echkilarni ovlash davometmoqda, ovlash va tutishni rasmiy taqiqlangan bo’lsa ham. Hozirgi vaqtdaburama shoqli echkilar yo’qolib borayotgan hayvonlar turiga kiradi.
7. Oq quyruq
Oq quyruq –katta bo’lmagan oxu, baland oyoqli,yengil va harakatchan. Oq quyruqni hech kim bilan almashtirib bo’lmaydi, kattaboshi ishgan bukr tumshug’I bilan, ohirida katta bo’lmagan hartumcha bilan.Ohirgi o’n yillik davomida, oq quyruq bilan bog’liq bir nechta yangi muammotug’ilgan. Kolhozlarni tarqatilib ketishi dasht ekotizimlarga bo’lgan yaylovlaryuklamasini kamaytirdi, oldingi ulkan haydalgan yerlar qarovsiz qolib ketdi,dasht eko tizimlarni tiklash boshlandi, va demak oq quyruqlarga to’g’rikeladigan biotoplar maydoni kattalashgan. Boshqa tomondan – brakonyerlar tomonidanta’qib qilish sonlari ko’paygan. Brakonyerlikni, to’qsoninchi yillariniboshidan eng vahshiyona turi bo’lmish, hayvonlarni faqat shoxlari uchun ovlash,bunda dashtlarda yuzlab, minglab va hattoki o’n minglab oq quyruqlarnimurdalari qoldirib ketilgan.
8. Qulon
Yoqilg’I uchun saksaulni kesib tashlanishi va yoqilg’I mahsulotlarini tashlab yuborilishi iqlim o’zgarishiga olib keladi, global ahamiyatga ega bo’lgan jiddiy ekologik muammoga olib keladi. Bu ko’plab hayvonlar turini, shu qatorda qulonlarni nobud bo’lishiga olib keladi. Butun jahon tabiatni asrash ittifoqini ma’lumotlariga ko’ra, faqatgina ohirgi to’rtda yuz yilliklar davomida 62 tur sut emizuvchilarni o’nta otryadi yo’qolib ketgan.
9. Buhoro kiyigi Hangul
Aholinisonini oshishi bilan yaylov va shudgorga yangi yerlarni egallash bo’lmoqda.Orol tubidan tuz-chang aralashmalari olib chiqiladi, kollektorlar sezilarliko’payadi, bu suvlar sug’orish uchun ishlatiladi va yerlarni tuzlanishiga olibkeladi, eko tizimlarni cho’llanishi va degradatsiyasiga olib keladi, ayniqsaagro-ekotizimlarni. Butun dunyoda 1 400 ga yaqin kiyiklar saqlanibqolingan. 1981-1982 yillarda Baday-tugay qo’riqhonasiga 24ta kiyik olibkirilgan. Hozirgi kunda qo’riqhonada va yonidagi massivlarda 582 ta kiyikyashamoqda, bu esa butun jahon sonini uchdan biri.
10. Oq boshli umoy yoki ilonho’r
Yirikyirtqichni kattaligi huddi kalhat kabi. Quruq, ochiq landhsftlardan tog’yalangliklarigacha uchratish mumkin, agar relyief in qurishga yaroqli bo’lsa.Qoya, qiyaliklar, baland adirlarda in quradi. Dengiz ustidan 3 300 mbalandlikgacha tog’ga ko’tariladi.
Qaytaribbo’lmas va butunqamrovchi havf omili bo’lib - odam ho’jalig faoliyati natijasidagikelib chiqadigan tabiiy yashash joylari va ekotizimlarni zavoli: ulkanmaydonlarni haydash va zaharli himikatlar bilan dehqonchilik, meyorsiz chorvanio’tlatish, yog’och-butazor o’simliginitortish, yong’inlar, yo’l va aholi yashash joylarini qurish, tog’ ishlanmalariva qurilish mahsuloti, neft va gazni qazib olish.
Сообщения из Facebook