Ilmiy-tehnikaviy rivojlanishi ohirgi o’n yilliklar ichida oldinga anchagina olg’alab ketgan. Lekin ba’zida, superzamonaviy gadjetni ekraniga qarayotib, odamlar ularni sayyorasi bilan nima bo’layotganini unutishmaydi. Birlashgan mamlakatlar tashkiloti hozirgi paytda rivojlanish bilan bog’liq vaziytdan havotirda, va yaqinda faktlarni keltirdi, odamzodni o’ylanishiga majbur qilishi kerak bo’lgan, va balkim rivojlanish yo’nalishini o’zgartiradigan.
Odamzodning global muammolari.
Odamzodning global muammolari
1. Chuchuk suv va elektroenergiya
Global muammolar: Chuchuk suv va elektroenergiya.
1 milliardan ortiq odamlar hozirgacha chuchuk suv bilan ta’minlanmagan. Dunyodagi har beshinchi odam hali ham elektroenergiya bilan ta’minlamagan.
2. Dunyo okeanini satxi
Global muammo: Dunyo okeanini satxi
Dunyoni okeanini o’rtacha satxi 1901 yildan 2010 yilgacha 19 santimetrga ko’tarilgan. Bu isib ketish va muzlarni erishi tufayli sodir bo’lmoqda.
3. Sanitariya va aloqa
Global muammolar: sanitariya va aloqa.
Har bir uchinchi odam sanitariyani asosiy hizmatlari bilan ta’minlanmagan, ulardan tualet va hammomlar. 1,5 milliardga yaqin odam hozirgacha ishonchli telefon hizmatlari bilan ta’minlanmagan.
4. Yerlarni kamayishi va harobalar
Global muammolar: yerlarni kamayishi va harobalar.
2008 yilda degradatsiya va yerlarni kamayishi butun dunyo bo’ylab 1,5 milliard odamga ta’sir ko’rsatayodgan edi. Shu ham qiziqki, hozirda harobalarda 828 million odam yashamoqda, va bu raqam o’sib bormoqda.
5. Tibbiyot va farmatsevtika
Global muammolar: tibbiyot va farmatsevtika
Rivojlanayotgan davlatlarni qishloq hududlarda yashayotgan 80% odam, an’anaviy tibbiyotga ishonmoqda. Asosoy tibbiy yordam ko’rsatish uchun ular o’simliklar asosidagi dori vositalarini qo’llaydi. Shuning bilan, hozirgi vaqtda OITS Afrikada o’smirlar o’rtasida o’lim hodisalarini asosiy sababi.
6. Ochlik va ta’lim
Global muammolar: ochlik va ta’lim.
66 million kichik maktab yoshidagi bolalar rivojlanayotgan davlatlarda darslarga och holda qatnashmoqda. Butun dunyo bo'yicha esa 121 million boshlang’ich va o’rta maktab yoshidagi bolalar iqtisodiy holati sababli maktabga borishmagan, 2014 yil holatiga. To’qnashuvlar ostida qolgan davlatlarga keladigan bo’lsak, 2011 yilda barcha bolalarni 50% boshlang’ich maktabga bormay qo’yishgan.
7. Energota’minot
Global muammo: energota’minot.
2013 yilda dunyodagi sarflanayotgan energiyani qolgan 5dan bir qismi energiyani tiklanayotgan manbailaridan kelayotgan edi. Agar butun dunyo energiya tejovchi lampochkalarga o’tganida, shunda har yili 120 milliard dollar tejalgan bo’lar edi
8. Ishsizlikni o’sishi
Global muammo: ishsizlikni o’sishi
Global ishsizlik har yili o’smoqda. Masalan, 2007 yilda 170 million ishsiz erkak bo’lgan, 2012 yilda esa, atiga 5 yildan so’ng esa, 202 million.
9. Oziq-ovqat buzilishi
Global muammo: ovqat buzilishi.
Baholarga ko’ra, har yili butun ishlab chiqarilayotgan oziq-ovqatni uchdan bir qismi shunchaki yo’qolib ketmoqda. U odamlarni ahlat paqirlarida chirimoqda (rivojlangan davlatlarda juda ham kam tushlik ohirgi ushoqgacha yeyiladi) yoki magazinlarda buziladi, shunday sotilmay qolib.
10. Iqlimni o’zgarishi
Global muammo: iqlim o’zgarishi
Iqlim o’zgarishi uchun energiya ustunlik qiladigan omildir. Aynan energiyani ishlab chiqarilishi sababli, umumiy gazlarni parlanishini 60% chiqariladi.
11. Bolalik o’limi
Global muammo: bolalik o’limi.
Rivojlanayotgan davlatlardagi ayollarni faqatgina yarmi, homiladorlikda kerak bo’lgan tibbiy parvarishini oladi. Kam rivojlangan davlatlarda bolalik o’limi qanday ekanini gapirishni ham hojati yo’q.
12. Dunyo okeanini ifloslanishi
Global muammo: dunyo okeanini ifloslanishi.
Dunyo okeanini 40% odamzod faoliyati bilan juda ham bog’liq. Hususan, eng ta’sir qiladigan omillarga ifloslanish, boshqaruvsiz baliqni ovlash va dengiz yashovchilarini ularni avvalgi yashash muhitidan maxrum qilish kiradi.
Сообщения из Facebook