Inson xotirasi haqida ko’pchilik bilgan va bilmagan ma’lumotlar

Olimlar orasida yosh bola “toza” xotira bilan tug’iladi, degan fikr mavjud. Ilmiy izlanishlar shuni ko’rsatadiki, chaqaloq ona qornida yigirma haftalik bo’lgandan boshlab uning hotirasi shakllana boshlar ekan.

Inson xotirasi haqiqatdan ham murakkab jarayon. U haligacha mukammal o’rganilmagan. Ammo zamonaviy ilm-fan inson hotirasi bilan bog’liq ko’plab qiziqarli ma’lumotlar keltiradi.

Ma’lum bo’lishicha, kasb xotiraga ta’sir qilarkan. Hammadan ko’proq xotirasi yaxshilar- suhandon, voiz, o’qituvchilar va olimlar hisoblanishadi. Chunki bu kasblar egalari doimiy mashq qilish, matnlarni ovoz chiqarib o’qish sababidan bu natijaga erishar ekanlar. Miyaning barcha qismlari va to’qimalari zo’riqib ishlashga majburligi bois olimlarning xotirasi ham juda yaxshi eslab qolishga moyil. Ajablanarlisi, asalarichilarning ham xotirasi yaxshi bo’larkan, agar ular asaldan ko’p iste’mol qiladigan bo’lsa. Sababi, asalda miyani ozuqalantiradigan va xotirani kuchayishiga sabab bo’ladigan mikrounsurlar judayam ko’p. shunday qilib, xotirasini yaxshilayman degan odam, doim miyasini “shug’ullantirib”, natijalarni asal yeyish bilan mustaxkamlab borishi kerak.

Aniqlanishicha, har kuni bir xil taom iste’mol qilish xotira ishini sekinlashtiradi.

Inson xotirasi to yigirma besh yoshgacha rivojlanib boradi degan fikr ham mavjud. Xotira eslab qolish bo’yicha cho’qqiga 19-20 yoshlarida erishadi. Keyin esa, to ellik yoshgacha bir xil -o’zgarmas davr davom etadi. Undan keyin esa, xotira zaiflasha boradi.

Inson xotirasi 1-7 terabaytga teng axborotni saqlab tura olishi mumkin ekan.

Inson ham, kompyuter singari tezkor (qisqa vaqtda) va uzoq vaqt davomida saqlab turuvchi (doimiy) xotiralarga ega ekan. Tezkor xotira to’g’risida gapiradigan bo’lsak, bunga imtihonga tayyorlanuvchi talabalar yorqin misol bo’la oladi, chunki ular imtihondan keyin bor bilganlarini esdan chiqarib yuborishadi. Uzoq saqlanuvchi xotiraga misol qilib qariyalarning xotirasini olish mumkin, ular xotirasi yomonligidan shikoyat qilishsada, bundan 60-70 yil oldin bo’lib o’tgan, bolaligidagi voqealarni hikoya qilib yurishadi.