Nomofobiya haqida bilasizmi? U qanday qo'rquv turi?

·        O'rtacha smartfon foydalanuvchisi kuniga 47 marta / yiliga 17155 o'z qurilmasini ko'zdan kechiradi.

·       Smartfon foydalanuvchilarining 85 foizi do'stlari va oila a'zolari bilan gaplashayotganda o'z telefonini ko'rib suhbatlashishadi.

·         Smartfon foydalanuvchilarining 80 foizi uyqudan yotishdan oldin telefonlarini kuzatadilar.

Smartfonga qaramlik - Nomofobiya bo'lib, u telefonsiz qolib ketish qo'rquvi bilan belgilanadi. Garchi mobil telefonlar bir necha yillardan beri mavjud bo'lsa-da, unda nima uchun telefonga qaramlik kuchaymoqda?Oddiy qilib aytganda, bu qurilma tarkibidagi imkoniyatlar soniga bog'liq ... Biz Internet, ijtimoiy tarmoqlar, ilovalar, video, musiqa va boshqalarni nazarda tutmoqdamiz!

Ushbu hurujni qo’zg’atuvchi man’ba va omillar.

·      Ijtimoiy media tarmoqlari va munosabatlarga asoslangan tarkib.

·      Ma`lumotlar va ma`lumotlarga haddan tashqari berilib ketish, o'yinlar, bemaqsad ilovalar.

·      Kibereks va tanishuv dasturlari.

·      Savdo, qimor o'yinlari, aktsiyalar va kim oshdi savdolari.

Qanday qilib telefonga bog'liqlik hayotimizga salbiy ta'sir ko'rsatishi mumkin

Biz ko'rib chiqqan barcha tadqiqotlar shuni ko'rsatdiki, telefondan haddan ziyod foydalanish  jismoniy va ruhiy salomatlikka ta'sir qilishi mumkin.

·      Xavotir -shunchaki telefoningiz yoningizda bo'lsa, unumdorlik kamayadi, yani yalqov bo'lib boraverasiz. Xato umuman harakatsiz holatga ham kelib qolish ehtimolingiz juda yuqori.

·      Narsisizm -Ijtimoiy tarmoqlarga odatlanib qolgan odamlar o'zlarining shaxsiy hayotlari haqida doimiy ravishda xabar berish natijasida paydo bo'lgan o'z-o'zini haddan ziyod ko’z ko’z qilish xususiyatlariga ega bo'lib boshlaydi. 

·      Depressiya va yolg'izlik - bu asosan o'z ijtimoiy tarmog'idan yuqori darajada foydalanadigan(o'smirlarda) ko'proq uchraydi.

·      Diqqat etishmovchili - Axborot oqimi miyaning bir vazifaga bir necha daqiqadan ko'proq vaqt qolishi qobiliyatiga ta'sir qilishi mumkin.

·      Uyquning yo'qolishi – Telefondan meyordan ortiq foydalanish inson salomatligiga eng kerakli bo'lgan uyqumizga salbiy tasir ko’rsatishi mumkin. 

Uyali aloqaga qaramlikning asosiy belgilari:

Siz quyidagi hissiyotlardan biriga egamisiz yoki bu iboralarning har biri sizga tegishli ekanligini his qilyapsizmi? Bularning barchasi smartfonga qaram bo'lgan odamlarning eng keng tarqalgan turlaridir.

·      Ishlarni tugatish yoki kontsentratsiya muammolari tufayli ishlashda qiynalasizmi?

·      Oila a'zolari va do'stlaringizdan ajralib qolish yoki suhbat paytida telefoningizdan foydalanasizmi?

·      Smartfondan foydalanishni uzluksiz davom ettirasizmi, masalan. Ishxonada,vannaxonada, ko'chada, hatto piyodalar o’tish joyida ham?

·      Telefonsiz o’zingizni hayotdan uzilib qolganday yoki allaqanday yolg’izdek his qilasizmi?

·      Yoki bolmasa Telefonsiz, jizzaki, tashvishli va xatto o’z yaqiningizni qattiq hafa qilib qo'yadigan darajada bo'lib qolasizmi?

·      Kun bo'yi telefon bilan aloqa natijasida kechalari uyquzilikdan azziyat chekasizmi?

Agar ushbu o’zgarishlarni o’zingizda kuzatsangiz demakki siz tashqi hayotdan, ya’ni hayotdan zavqlanish undan bahra olishdek baxtdan uzoqlasha boshlagansiz.

Biz ko'proq texnologiya integratsiyasiga aylandik, ammo zarurat va uyali telefonga moyillik o'rtasida qanday bog'liqlik bor. Odamlarning o'z telefonlariga bir kunda qancha vaqt sarflashlari haqida ko'plab statistikalar mavjud, ammo 2019 yilda odamlar aslida qancha vaqt sarflayapdilar, bu haqda bilasizmi?

Telefonlarimizga qancha vaqt sarflaymiz?

·      Smartfonlarga sarflangan o'rtacha vaqt kuniga 171 daqiqa (2 soat 51 minut)

·      Smartfonlar va planshetlarga sarflanadigan o'rtacha vaqt kuniga 261 daqiqani tashkil etadi (4 soat 33 minut)

·      O'rtacha foydalanuvchi kuniga 76 daqiqani (1 soat 16 minut ) 5ta ijtimoiy media-ilovalarga sarflaydi.

·      O'rtacha foydalanuvchi kuniga telefonini 2617 martta yoqib o’chirib va telefon ekranidan foydalanadi.

·      So‘rovnomaga ko'ra 18-29 yoshli smartfonlar egalarining 22 foizi  o‘z telefonini, soatiga bir necha marta ko'zdan kechiradi.

Etiboringizga yana bir statistikani havola etamiz.

Umuman olganda, o'zga odamlarning telefonlarga juda ko'p vaqt sarflashayotganini hammamiz oddiy qabul qilishimiz mumkin, lekin biz o'zimiz uyali qurilmalarimizda kontentni sarflashga qancha vaqt sarflaymiz? Buni bilamizmi? Dunyo bo'yicha bir qancha tadqiqotlar o'tkazilgan bo'lib, ular har bir mamlakatda kunlik foydalanish darajasi har xil ekanligidan dalolat beradi, quyida barcha manbalar bo'yicha o'rtacha vaqt bo'yicha davlatlar keltirilgan.

 Smartfondan foydalanish bo'yicha eng yetakchi  10 mamlakat

 1.      Braziliya

2.      Xitoy

3.      Qo'shma Shtatlar

4.      Italiya

5.      Ispaniya

6.      Janubiy Koreya

7.      Kanada

8.      Birlashgan Qirollik

9.      Germaniya

10.  Fransiya

Braziliyada o'rtacha foydalanuvchi kuniga 5 soatdan ko'proq vaqt sarflaydi, bu insonni aqildan ozdiradigan darajada telefonga mukkasidan ketishga barobar daqiqalardir. Ya’ni, har 1/5 kun ularning telefoniga sarflanadi. 

Sizning farzandlaringizda ham telefonga moyillik hislati bormi?

Bolada yoki o'smirda aqliy yetuklikning yetishmasligi, ularning smartfon va ilovalardan foydalanishni cheklash qobiliyatiga salbiy ta'sir qiladi - Ota-onalar farzandining uyali telefonga bog'liqligi va unga jismoniy va ruhiy ta'sir ko’rsatishini o’z nazoratlari ostiga olishlari kerak.

Sizning farzandingiz  telefoniga juda ko'p vaqt sarflaydimi?

·        So'rovda qatnashgan o'qituvchilarning 67 foizi talabalar mobil qurilmalar bilan chalg'ishini takidlashgan.

·        So'rovda qatnashgan o'qituvchilarning 90 foizi hissiy qiyinchiliklarga duchor bo'lgan o'quvchilar soni ko'payganligini ta'kidlashdi.

·        Kuniga 5 soatini elektron qurilmalarda o'tkazadigan o'spirinlar, 1 soat foydalanadiganlarga qaraganda 71 foizga ko'proq o'z joniga qasd qilish xavfini tug'diradilar.

·        Kuniga 5 soatini elektron qurilmalarda o'tkazadigan o'spirinlar, 1 soat foydalanish bilan taqqoslaganda, 7 soatlik uyquni qabul qilish ehtimoli 51 foizga ko'proq. (Yuqori qon bosimi va vazn ortishi bilan bog'liq uzoq muddatli muammolar ham bundan mustasno emas)

·        Ijtimoiy tarmoqlarning kuchli foydalanuvchisi bo'lgan 8-sinf o'quvchilari 27% depressiya xavfiga ega

·        89% ota-onalar o'zlarini va enagalarni bolaning telefondan foydalanishida ayblashadi.

·        5%i bolalarning o'zlarini ayblashadi, 3%i qurilma va ilova ishlab chiqaruvchilarni ayblashadi.

·        Ota-onalarning 47 foizi bolasi  smartfonga odatlanib qolgan deb o'ylashadi.

·        Ota-onalarning 50 foizi ularning ruhiy salomatligiga ta'sir qilishdan xavotirda.

Bolaning smartfonlarga qaramligini kamaytirish yo'llari.

 Farzandlaringizni  telefonlariga qaramligini bartaraf etish uchun ulardan shunchaki telefonlarini olib qo'yish bilan muammoni  hal eta olmaysiz. Bu borada sizga boshqacha turli usullar yordamga keladi.

Foydalanishni kuzatish uchun ilovalardan foydalaning:iOS-ning yangi raqamli salomatligi va Android-larning ishlatilishini kuzatishilovalari bolangiz aslida qurilmadan qanday foydalanayotganini va foydalanish xususiyatini, ko’rsatib turadi, masalan: ilovalar, elektron pochta xabarlari.

 O'zingizning shaxsiy foydalanishingizni boshqaring: Siz bu vaziyatda namuna bo'lishingiz kerak, agar siz telefoningizga bir necha soat vaqt sarflasangiz, suhbat paytida oilangizning o'zaro munosabatlariga asosiy e'tiboringizni qaratsangiz  u holdasiz haqiqiy tog’ri foydalanuvchini gavdalantirasiz. 

Uy atrofida qoidalar yarating: uyning ma'lum joylarida yoki ma'lum vaqtlarda smartfonlardan foydalanishni cheklab, siz ko'proq sog'lom muhitni yaratishingiz mumkin. 

Boshqa qiziqishlarni tarbiyalash: Bolalarning telefonga odatlanishini kamaytirishning yana bir usuli - bu ularga  jismoniy mashqlar orqali stressni kamaytirishga yordam berish uchun ularni ko'proq ijtimoiy va jismoniy faoliyatga (sport / sevimli mashg'ulotlariga) jalb qilishdir.

Muloqot qiling: Mobil qurilmalarsiz oila sifatida vaqt o'tkazing,  farzandingiz bilan yaqin aloqada bo'ling, chunki smartfonlarning haddan tashqari ko'p ishlatilishi uydagi yoki maktabdagi ruhiy tushkunlik , stress kabi muammolarni niqoblayotganligini bilib olishingiz mumkin.

Xulosa o’rnida sizga shuni takidlashni joyiz deb bildik: Uyali aloqa hozirda ko'pchiligimizni og’irimizni yengil qiluvchi zamonaviy texnikalar qatoridan birinchilikni bermay kelayapdi. U bir pasda bizni dunyoni u chekkasidagi yaqinimiz bilan aloqaga kirishimizga ko’mak beradi va istalgan ma’lumotimizni hohlagan paytimiz hozuru nozir qilib topib beradi, ya’ni u bilimlar manbai sifatida ham muhim ro’l oynab kelmoqda. Ammo, tanganing ikki tomoni bo'lgani kabi ushbu zamonaviy qurulmadan foydalanishning o’ziga yarasha qonun qoida,odob va me’yorlari mavjud. Biz bular tog’risida oz bolsa ham sizni ogoh etgan bo'lsak o’zimizni hursand his qilamiz.