Bu odamlarsiz jinoyatchilar haligacha o’z jinoiy ishlarini qilishda davom ettirishardi. Taniqli izquvarlar haqida bestsellerlar yoziladi, ko’p odamlar ularning dadilliklari, makkorliklari va aqllari bilan quvonishadi.
Har bir detektivlarni xush ko’ruvchi inson Sherlok Xolms, missis Marpl va Erkyul Puaro kabi ismlarni tanishadi. Biroq bu personajlar aslida o’ylab topilgan, ammo bu yaxshi detektivlar aslida tabiatda mavjud emas degani emas. Ular kamdan-kam kitoblar yoki gazeta maqolalari qahramonlari bo’lishadi, ammo, bu ularning hayotini qiziqarsiz va xavfsizroq qilmaydi. Bu izquvarlarning ba’zilari kitobdagi qahramonlar uchun misol bo’lib xizmat qilishgan.
Ejen Fransua Vidok (1755-1857).
Izquvar bo’lishdan oldin, bu inson o’zi ham jinoiy ishlar bilan shug’ullangan. Birinchi jinoyatini Vidok 14 yoshida amalga oshirgan – fextovaniye bo’yicha o’z ustozini bexosdan o’ldirgan. Natijada, u Arrasdan AQSHga qochishga qaror qildi. O’z yoshligida Ejen jinoiy guruhlarning ishtirokchisi bo’lgan, qotillik va og’rilikda doimiy ravishda qatnashgan. Vidok-izquvarning yo’li uning fransuz politsiya prefekturasiga ish qidirib borishidan boshlandi. 1811 yilda u tomonidan sobiq jinoyatchilardan iborat maxsus brigada tuzildi. Ejen amin ediki: jinoyatchini tuta bilish uchun, inson o’zi ham jinoyatchi bo’lishi kerak.
Alan Pinkerton (1819-1884).
1842 yilda Alan AQSHga ko’chib o’tdi. U Chikagoga yaqin Dandi shaharchasida joylashib oldi, va u yerda 1846 yilda uni sheriff deb e’lon qilishdi. 4 yildan so’ng Alan Pinkerton davlat xizmatini tashlab, o’z detektiv agentligini tashkil qildi. Tashkilotning mutaxassisligi temir yo’l o’g’irliklari bo’lgani uchun, uning xizmatlari hammaga tezda tanildi. Bu tashkilotning asosiy yutuqlaridan biri Adams Express temir yo’l kompaniyasining o’g’irlanishi tashkilotchilarini qamoqqa tiqish va 1861 yilda Avraam Linkolnga hujumni oldini olish bo’ldi. Aytib o’tish kerakki, jinoyatchilarning detallangan ko’rinishlarini va rasmlarini tarqatish fikri Pinkerton agentligiga tegishli. Bu kabi portretlarning tarqatilishi mamlakatning yirik shaharlarida amalga oshirilar edi, va bu jinoyatchilarni tutish faoliyatini ancha tezlashtirdi.
Dueyn Chepmen (1953 yilda tug’ilgan).
Bu inson – oddiy izquvar emas, ammo u o’z ishini yaxshi biladi. Uning faoliyati televidenyeda tez-tez ko’rsatiladi. Ishini yaxshi ko’rishi uchun Chepmenni izquvar it deb atashgan. U tok-shoularda yulduz sifatida tez-tez qatnashib turadi. Aytish kerakki, Dueyn Chepmen avvallari qamoqda o’tirib chiqqan – uni 24 yoshligida qurolli o’g’rilikni amalga oshirgani uchun qamashgan. Chepmen aytishicha, u bu qonunbuzarlikda qatnashmagan, ammo fakt faktligicha qoladi: u qamoqda 1,5 yilini o’tkazdi.
Osip Shor (1891-1978).
Bu inson mashhur kitobdagi personaj – Ostap Benderning asosiy prototipi hisoblanadi. Bender izquvar bo’lmagan, ammo u izchan, makkor va bir so’zli bo’lgan. Shorning tug’ilgan joyi Nikopoldir, ammo uning bolaligi Odessada o’tgan. Ta’lim olish Sankt-Peterburgda davom etgan, lekin revolyutsiya sababli o’qishni to’xtatishga to’g’ri kelgan. Uyga qaytishga intilgan holda, Shor yolg’ondan yo’lda kimni uchratganini, yoki yashirin ish qatnashchisi, kuyov, shaxmat ustasi deb o’zini tanishtirib kelgan. Odessaga qaytib, Osip xususiy kompaniyada ish boshlagan.
Ivan Putilin (1830-1889).
Putilinning tug’ilgan joyi Yangi Oskol shahri hisoblanadi, otasi esa oddiy statsionar kuzatuvchisi edi. O’z 27 yoshligida Putilin allaqachon medal va orden biln taqdirlangan. U karyerasi bo’yicha katta tezlik bilan o’sishni boshladi, va bunga yechimi topilgan ishlarning sezilarni soni dadil sifatida xizmat qila olardi. 1866 yilda izquvar Sankt-Peterburgning qidirish politsiyasining boshqaruvchisi deb tayinlandi. 1874 yilda Putilin “Haqiqiy shahar maslahatchisi” unvonini qo’lga kiritdi.
Charlz Fild (1805-1874).
Skotland Yard – katta tashkilot, ammo o’zining shuhratiga bu korxona Fild kabi odamlar sababli qozongan. Charlz xizmat oddiy serjantdek kirishadi. 1845 yilda u qidiruv bo’limi ishchishi bo’lib ishlashni boshladi, 7 yil so’ng esa ushbu bo’lim lavozimida u ishini tashladi. Bu yillarda taniqli yozuvchi Charlz Dikkens politsiyaning rivojlanishi bilan qattiq qiziqa boshladi, shu sababli konstebllar bilan tez-tez kechqurunlari qidiruvga chiqardi. Va yana u Fild bilan do’stlashib oldi. Politsiyadan ketgandan so’ng, Charlz Fild o’z faoliyatini davom ettirdi, faqat shaxsiy izquvar sifatida.
Сообщения из Facebook