O'zingiz uchun shaxsan eng yaxshi namuna va ilhomni keltiradigan inson deb kimni hisoblaysiz? Martin Lyuter King, Yuriy Gagarin yoki ehtimol o’z bobongiz? Bizning dunyomiz bir necha ming yillar davomida shakllangan va ushbu qiyin jarayonda ko'plab tarixiy shaxslar ishtirok etib, fan, madaniyat va boshqa ko'plab sohalarga, o'z mamlakatlariga va butun insoniyatga bebaho hissa qo'shgan.
Eng ko’p ta’sir qilganlarni tanlash juda qiyin va deyarli imkoni yo’q. Biroq, ushbu ro'yxatda biz iloji boricha harakat qilib, bir maqola ichida jahon sivilizatsiyasi tarixidagi eng ilhomlantiruvchi shaxslarni yig’dik. Ulardan ba'zilari hammaga ma'lum, boshqalar haqida hamma ham bilmaydi, biroq ularning hammasi umumiy xislatga ega - bu odamlar bizning dunyoni yaxshi tomonga o’zgartirgan. Dalay Lamadan Charlz Darvinga qadar sizning oldingizda 25 ta eng mashhur shaxslar!
25. Charlz Darvin (Charles Darwin)
Mashhur britaniyalik sayohatchi, tabiatshunos, geolog va biolog Charlz Darvin inson tabiati va dunyo taraqqiyoti xilma-xilligi haqidagi tushunchalarni o'zgartirgani nazariyasi bilan dunyoga mashhur. Darvin evolyutsiya va tabiiy tanlov nazariyasiga qaraganda, tirik organizmlarning barcha turlari, jumladan, odamlarni ham umumiy ajdodlaridan kelib chiqqan, va bu tushunchaning o’z vaqtida butun ilmiy jamiyatni larzaga soldi. Darvin 1859 yilda uning inqilobiy “Turlarning kelib chiqishi” (On the Origin of Species) kitobida kelib chiqishi, ayrim misollar va dalillar bilan evolyutsiya nazariyasini e'lon qilgan va o’sha vaqtdan buyon bizning dunyomiz va uni anglash yo'llari butunlay o'zgardi.
24. Tim Berners-Li (Tim Berners-Lee)
Tim Berners-Li - ingliz muhandisi, ixtirochi va umumjahon o’rgimchak to’risi (World Wide Web) yaratuvchisi sifatida tanilgan kompyutershunoslik sohasidagi olim. U ba'zida "Internetning otasi" deb atashadi va Berners-Li birinchi bo’lib gipermatnli veb-brauzerni, veb-serverni va veb-muharrirni ishlab chiqardi. Ushbu taniqli olimning texnologiyasi jahon miqyosidagi taqsimotni oldi va axborotni shakllantirish va qayta ishlash usullarini o'zgartirdi.
23. Nikolas Uinton (Nicholas Winton)
Nicholas Vinton inglizlik xayriyachisi edi va 1980-yillarning oxiridan boshlab u asosan Ikkinchi jahon urushidan oldin, natsistlar tomonidan bosib olingan Chexoslovakiya hududidan 669 yahudiy bolalarni olib ketganidan keyin mashhur bo'ldi. Uinton bu bolalarning barchasini inglizlarning boshpana joylariga ko'chirdi va ularning ba'zilarini hatto oilalarga boqib olinishiga muvaffaq bo'ldi, albatta, bu ularni konslagerlarda yoki portlashlar vaqtida o'lishlaridan xalos qildi. Hayriya xodimi Pragadan 8 ta poezdni tashkil etgan va bolalarni u yerdan chiqargan, shuningdek, Venadan ham boshqa transport usullari yordamida bolalarni chiqargan. Angliyalik bu inson hech qachon shuhrat qidirmagan va 49 yil davomida o'zining qahramonlik sirini saqlab kelgan. 1988 yilda Wintonning xotini uning 1939 yilda to’ldirilgan, yosh najotkorlarni qabul qilgan oilalarning manzillari yozilgan yon daftarchasini topdi. O'shandan beri un katta shon-shuhrat va mukofotlarga erishdi. Nikolas Vinton 2015 yilda 106 yoshida vafot etdi.
22. Budda Shakyamuni (Gautama Buddha)
Shuningdek, Siddhartha Gautama (tug'ilganidan buyon) nomlari ostida tanilgan, Tathagata (kelgan) yoki Bhagavan (barakotli), Shakyamuni Budda (Shakya avlodidan bo'lgan uyg'ongan mavrak) uch yirik dinlardan biri bo’lgan buddizmning ma'naviy rahbari va asoschisi edi. Buddha miloddan avvalgi VI asrda shoh oilasida tug'ilgan va mutlaq izolyatsiya va hashamatda yashagan. Shahzoda ulg’ayganida, u oilasini va mol-mulkini tashlab, o'z-o’zini bilishga sho'ng'idi va insoniyatni azoblardan ozod qilish payiga tushdi. Bir necha yildan so'ng meditatsiya qilish va fikr yuritishdan so’ng Gautama ma'rifatga erishdi va Budda bo'ldi. O’z ta'limotlari orqali Budda Shakyamuni dunyodagi millionlab insonlar hayotiga ta'sir ko'rsatdi.
21. Roza Parks (Rosa Parks)
Bundan tashqari, "fuqarolik huquqlarining birinchi xonimi" deb nomlanuvchi «erkinlik harakati onasi" degan nomlar ostida tanilga Roza Parks, o'sha paytda hali fuqarolarning qattiq irqiy segregatsiyasi bor bo’lgan Alabama (Alabama) da 1950 yilda, qora tanlilar huquqlari uchun birinchilardan bo’lib kurashgan, va ushbu harakatning asoschisi bo'ldi. 1955-yilda, Montgomeri (Montgomery-Alabama shtatining poytaxti), jasur va ko'ngilli afro-amerikalik ayol, fuqarolik huquqlari faoli Rosa Parks oq tanli yo'lovchiga, haydovchi buyrug’iga qaramasdan avtobusda joy berishni rad etdi. Uning isyonchi harakati keyinchalik boshqa qora tanlilarni afsonaviy "Montgomeri avtobus liniyalaridagi boykot" laqabli isyonini ko’tarishga undadi. Bu boykot 381 kun davom etgan va AQSH dagi afro-amerikaliklarning Fuqarolik huquqlari harakati tarixida muhim voqealardan biri bo'ldi.
20. Anri Dyunan (Henry Dunant)
Muvaffaqiyatli shveytsariyalik biznesmen va faol jamoat arbobi Anri Dyunan 1901 yilda birinchi bo’lib Nobel mukofotini olgan inson bo’ldi. 1859 yilda ish safari paytida, Dyunan Frans Yozef Birinchi (Franz Joseph I) rahnamoligida Napoleon, Sardiniya qirolligi va Avstriya imperiyasi askarlari to'qnashgan Solferino jangida (Solferino, Italiya), dahshatli oqibatlarga duch keldi, va urushish uchun jang maydonida qariyb 9 ming yaralangan kishi tark e’tiborsiz etilgan. 1863 yilda ko'rgan urush dahshatlariga va kurashning shafqatsizligiga javoban tadbirkor taniqli Xalqaro Qizil Yrimoy qo'mitasini tashkil etgan. 1864 yilda Yaradorlarning hayotini yaxshilash bo'yicha qabul qilingan Jeneva Konvensiyasi ham Anri Dyunan tomonidan bildirilgan fikrlarga asoslangan.
19. Simon Bolivar (Simon Bolivar)
Ozod etguvchi (El Libertador) degan nom ostida tanilgan Simon Bolivar Venesuela, Boliviya, Kolumbiya, Ekvador, Peru va Panama kabi oltita mamlakatni ispan hukmronligidan ozod qilishda muhim rol o'ynagan mashhur Venesuela harbiyi va siyosiy rahbari edi. Bolivar boy aristokrat oilasida dunyoga kelgan, lekin hayotining aksariyat qismini harbiy kampaniyalarga va Amerikadagi ispan koloniyalarining mustaqilligi uchun kurashishga bag'ishladi. Ayni paytda Boliviya davlati nomi aynan shu qahramon va qutqaruvchining sharafiga berilgan.
18. Albert Eynshteyn (Albert Einstein)
Albert Eynshteyn - barcha zamon va xalqlarning eng obro'li va taniqli olimlaridan biridir. Bu ajoyib nazariy fizik, Nobel mukofoti nomzodi va ijtimoiy g'oyaviy -faol inson dunyoga 300 dan ortiq ilmiy ishlarni, shuningdek, tarix, falsafa va boshqa gumanitar yo'nalishdagi 150 dan ortiq kitob va maqolalarni taqdim etdi. Uning butun hayoti keyinchalik zamonaviy ilm-fan uchun muhim bo'lgan qiziqarli tadqiqotlar, inqilobiy g'oyalar va nazariyalar bilan to'la edi. Hammasidan ko’proq, Eynshteyn nisbiylik nazariyasini yaratgani bilan ulug'landi va bu ish tufayli insoniyat tarixining eng buyuk shaxslaridan biriga aylandi. Hatto bir asrdan keyin ham, ushbu Nazariya umumiy Nazariya yaratilishi ustida ishlaydigan (yoki "Maydonning yagona nazariyasi") zamonaviy ilmiy jamoatchilikning fikrlashiga ta'sir qilishda davom etmoqda.
17. Leonardo da Vinchi (Leonardo da Vinci)
Leonardo da Vinchining muvaffaqiyatli amalga oshirgan barcha yo'nalishlarini ta'riflash va ro'yxatlash qiyin, bu inson o'z mavjudligi bilan butun dunyoni o'zgartirdi. O’z hayoti mobaynida Uyg'onish davrining italyan dahosi rasm, arxitektura, musiqa, matematika, anatomiya, muhandislik va boshqa ko'plab sohalarda misli ko'rilmagan yuksaklikka erishdi. Da Vinchi, bizning sayyoramizda yashagan eng ko'p tomonlama va iste'dodli insonlardan biri sifatida tan olingan va u parashyut, vertolyot, tank va qaychi kabi inqilobiy kashfiyotlarning muallifi.
Сообщения из Facebook