Quyosh tutilishlari haqida hamma eshitgan bo’lsa kerak, ba’zida esa shahsan o’zlari kuzatgan ham, bu hodisa bir necha yuz yillardan beri odamlarni vahimaga solgan. Astronomlar bu hodisani sirini fosh etishgan bo’lsa ham, quyosh tutulushlari haqida ko’plab qiziqarli faktlar bor, ular hattoki astronomiya darslarida faol qatnashganlarni ham hayratlantira oladi.
Quyosh tutilishi.
1. Oyni soyasi
Quyosh tutilishi: Oy soyasi.
Quyosh tutilishi shunda sodir bo’ladiki, Oy Quyoshni oldidan o’tib, soyasini Yerga tushiradi. Bu shu bilan bog’liqki, Quyosh va Yer o’rtasidagi masofa Oy bilan Yer orasidagi masofadan ko’ra 400 barobar ko’proq. Quyoshni diametri ham tahminan Oynikidan ko’ra 400 barobar kattaroq. Shuni yordamida, Oy va Quyosh Yerdan qaraganda deyarli bir hil o’lchamdagiday bo’ladi. Oy Quyoshni oldidan o’tganida, Yerdan ko’rinadigan yorug’ligini to’sadi.
2. Qisman, halqasimon va umumiy
Quyosh tutilishi: qisman, halqasimon va umumiy.
Quyosh tutilishini uch hil turi bor: qisman, halqasimon va umumiy. Qisman oy tutilishi – Oy Quyosh bilan to’laqon to’g’ri kelmaydi. Halqasimon quyosh tutilishi – Oy bilan Quyosh bitta chiziqda bo’ladi, lekin Oy shu vaqtda Yerdan uzoqroqda, yoki Yer Quyoshga yaqinroq ravishda. Bu holatda Oyni o’lchami har doim ko’ringandan ko’ra kichikrok, Quyoshdan ko’ra, shuning uchun qorong’u Oyni o’rab oladigan yorqin halqa paydo bo’ladi. To’liq tutilishi – Oy butunlay Quyoshni to’sib qolishi.
3. Yulduzlar kunduzi kuni
Quyosh tutilishi: yulduzlar kunduzi kuni
Kunduzgi osmonda yulduzlar paydo bo’ladi. Tutilishda kunduzi kuni qorong’iroq bo’lgani sababli, osmonda sayoralar va yulduzlar ko’rinay boshlaydi, ular odatda Quyosh nuri tufayli to’siladi. Birinchi o’rinda, Mars, Merkuriy, Yupiter va Venerani qidirish kerak.
4. Ko’zlar himoyasi
Quyosh tutilishi: ko’zlar himoyasi.
Tutilishga ko’z himoyasiz qarab bo’lmaydi. Quyoshga to’g’ridan to’gri qarasa, ko’zlarni himoyalamay, bu juda havfli. Bu hattoki ko’rlikka ham olib kelishi mumkin.
Сообщения из Facebook