Shukrona kunining ertasi kuni "qora juma" deb nomlanmadi. Aslida bu nom 1869 yil 24-sentyabr bilan bog'liq edi. Ikki spekulator Jay Gould va Jeyms Fiskoltin narxlarida yirik pasayishni yaratdilar. Birja bozori qulashi natijasida narxlar 20 foizga tushdi. Oltin narxining pasayishi tovarlar narxlarining 50%pasayishiga olib keldi.
1905 yilda Kanadada Eiton do'koni Torontoning markaziy ko'chalari bo'ylab aravaga Santa-ni olib kelib, birinchi shukrona kuni paradini boshladi. 1913-yilda sakkizta jonli kiyik Santa-ning aravasini tortdi. 1916- yilga kelib, paradda bolalar bog'chasining qofiya qahramonlarini ifodalovchi yettita qahramon ishtirok etdi.
1924-yilda Eitonning paradi Macy's Store-ni Nyu-York shahrida mashhur Shukrona kuni paradini boshlash uchun ilhomlantirdi. Macy's o'zining yigirmanchi muvaffaqiyatini Urush paytida nishonlamoqchi edi. Parad ertasi kuni xaridlarni kuchaytirdi.
1939 yilda noyabr oyining beshinchi haftasida Shukrona kuni bo'ldi. Chakana savdogarlar bankrot bo'lishini ogohlantirishdi, chunki xarid qilish mavsumi emas edi. Ular prezident Franklindan Shukrona bayramini to'rtinchi payshanba kuniga qadar o'tkazish to'g'risida iltimos qildilar.
1966-yilda Black Friday nomi bosmada mashhur bo'ldi. Aynan shu payt Amerika Filatelistshtamp kollektorlari jurnalida reklama paydo bo'ldi. Filadelfiya politsiya boshqarmasi shahar do'konlardagi tirbandliklar va olomonni tasvirlash uchun bu ismdan foydalangan.
2014-yildan boshlab Black Friday internetda memga aylandi va butun dunyo ushbu kunni insoniyat hayotida qanaqa o'rin egallaganini yaqqol ko’rish mumkin bo'ldi.
Savdo Tarixi
Tarixdan , xaridorlar qora juma kuni ta'til xaridlarining yarmini qilganlar. Milliy chakana savdo federatsiyasiga (NRF) ko'ra, ta'til mavsumi noyabr va dekabr oylaridan iborat.
2008 yilda ta'til savdosi o'tgan yilga nisbatan 4,6% ga pasaydi. Bu NRF 1992 yildan buyon kuzatishni boshlaganidan beri birinchi marta sotuvlar pasaygani edi . Savdo odatda har yili 3,4% ga o'sgan.
2009 yilda savdo hajmi 0,3 foizga oshdi. Xar juma kuni do'konlarda haridorlarning har biri 373 dollar sarflagan. Bu butun 2009 yil ta'til mavsumida sarflangan $673 ning yarmidan ko'prog'iga tog’ri keladi.
2010 –yilda Black Friday savdo daromadni 5,2% ga ko'tardi. Qora juma kunlari 45 milliard dollarlik maxsulotlar sotilgan.
2011-yilda Shukrona kuni oqshomida ko'plab do'konlar ochildi. Ushbu savdolar Black Friday sotuvlariga kiritilgan. Ular 12,3 milliard dollarni tashkil etib, 2010-yilga nisbatan 2,3 foizga o'sdi. Umumiy bayram savdolari 4,6 foizga oshdi.2012-yilga kelib ko’rsatgich 60 million dollarni tashkil qildi. Bu ko’rsatkichlar yildan yilga ko’tarilib kelmoqda.
Сообщения из Facebook