Qiziqarli ma’lumot: Oy haqida biz bilmagan 20 ta fakt

1.Oy to’qnashuv natijasida vujudga kelgan

Oy to’qnashuv natijasida vujudga kelgan. Olimlarning fikricha, Oy Yerning parchalari va Mars kattaligidagi koinot ob’yektidan hosil bo’lgan.

2.206 ming 264 ta Oy

Kechasi ham huddi kunduz kunday yorug’ bo’lishi uchun 300 ga yaqin Oy kerak bo’ladi, shulardan 206 ming 264 tasi to’linoy davrida bo’lishi shart.

3. Odamlar doimo Oyning faqat bir tomoninigina ko’radilar

Odamlar doimo Oyning faqat bir tomoninigina ko’radilar. Yerning tortishish maydoni Oyning o’z o’qi atrofida aylanishini sekinlashtiradi, shuning uchun ham Yer yo’ldoshining o’z o’qi atrofida aylanishi Yerning atrofida aylanish vaqtiga teng.

4. Oyning teskari tomoni

Oyning orqa tomoni bizga ko’rinadigan tomonidan ko’ra tog’liklarga boydir. Yerning tortishish kuchi Oyning po’stlog’i yupqaroq tomoni bizga qarab qolishiga sababchidir.

5. Oydagi daraxtlarning urug’lari

Yer sayyoramizda o’sayotgan 400 tadan ortiq daraxtlar Oydan keltirilgan. Bu daraxtlarning urug’lari “Apollon 14” ekipaji tomonidan 1971 yilda olib kelingan edi. Bu ekipaj o’shanda Oyning orbitasida bo’lib, Yerga qaytgan edi.

6.Kruitni asteroidi

Yerning boshqa tabiiy yo’ldoshi ham bo’lishi mumkin. Kruitni asteroidi Yer bilan orbital rezonansda harakat qiladi va sayyoraning atrofini770 yilda to’liq aylanib o’tadi.

7. Oyning yuzasidagi kraterlar

Oyning yuzasidagi kraterlar meteoritlar tomonidan 4,1-3,8 mlr yil avval qoldirilib ketilgan. Geologik tomondan qaraganda Oy Yer kabi faol emas, shuning uchun bu kraterlar ko’rinib turadi.

8.Oyda suv bor

Ha, oyda suv bor. Yer yo’ldoshida atmosfera qobig’i yo’q, biroq kraterlar hamda Oy tuprog’ining ostida muzga aylangan suv bor.

9.Oy dumaloq shaklda emas

Oy aslida dumaloq shar ko’rinishida emas. U Yening tortishish kuchi sababli tuxumsimondir. Undan tashqari uning og’irlik markazi koinot ob’yektining o’rtasida emas, undan taxminan 2 km chetroqda joylashgan.

10.Oydagi kraterlarning nomi

Oydagi kraterlar taniqli olimlarning ham, mashhur rassomlarning ham, tadqiqodchilarning ham nomlari bilan atalgan , keyinchalik esa ularga amerikalik va rossiyalik kosmonavtlarning nomlari qo’yilgan.

11.Yer yo’ldoshi bo’lmish Oyda ham silkinish bo’lib turadi

Yer yo’ldoshi bo’lmish Oyda ham silkinish bo’lib turadi. Bu Yerning gravitatsiyasi sababli sodir bo’ladi. Silkinishlarning epitsentri Oy yuzasidan bir necha km ichkarida joylashgan.

12.Ekzosfera

Oyning atmosfera qobig’i bo’lib, u ekzosfera deb ataladi. U geliy, neon va argondan iboratdir.

13. Raqsga tushuvchi chang

Oyda raqsga tushuvchi chang mavjud. U Oyning sathida uchib yuradi, shuning uchun ham raqsga tushuvchi, deb ataladi. G’ubor zarralari elektromagnit kuchlar tufayli tepaga ko’tariladi.

14.Yer yo’ldoshi ko’proq sayyoraga o’xshaydi

Yer yo’ldoshi ko’proq sayyoraga o’xshaydi.Yer bilan Oy ikkita sayyora tizimiga o’xshaydi, huddi Pluton+Xaron kabi.

15. Yerdagi suv havzalari sathining ko’tarilishi va kamayishi Oyga bog’liq

Oy Yerdagi suv havzalari sathining ko’tarilishi va kamayishini keltirib chiqaradi. Oyning gravitatsion kuchi sayyoramizdagi okeanlarga ta’sir qiladi. Suv sathining eng baland ko’rsatgichi to’linoy yoki yangi oy chiqqan pallada ro’y beradi.

16. Oy Yerdan uzoqlashib bormoqda

Oy borgan sari Yerdan uzoqlashib bormoqda. Dastavval Oy Yerdan 22 000 km uzoqlikda joylashgan edi, hozirda esa ularning oraliqlaridagi masofa 400 000 km ni tashkil etadi.

17.Oyda havo harorati keskin o’zgarib turadi

Oyda harorat keskin ravishda o’zgarib turadi. Oy ekvatorida harorat kechasi minus 173 bo’lsa, kunduz kuni Selsiy bo’yicha 127 daraja issiq bo’ladi.

18.Oy kuni

Oydagi bir kun Yerdagi 29,5 kunga teng. Oyda Quyosh ufqni kesib o’tishi uchun esa Yerning 29,5 kuni kerak bo’ladi.

19.”Ares I” va “Ares V”

Insonlar Oyga qadam bosmaganlariga 40 yildan ortiq vaqt o’tdi. Shunga qaramasdan, NASA “Ares I” va “Ares V” nomli yangi raketalar ustida ish olib bormoqda. Bu raketalar Oyga qimmatli yukni olib borib, ortga qaytishlari mo’ljallangan.

20.Progress

Bugungi kunning smartfonlari “Apollon” ni Oyga qo’nishini ta’minlagan kompyuterdan ham kuchliroqdir.