Umuman boshqa maqsadda o’ylab topilgan 15ta narsa

Koka-Kola

Farmatseft Djon Pemberton, AQSHdagi fuqarolik urushi qatnashchisi, kola yong’og’I va koka barglaridan damlama tayorlagan. Uni yaralanish vaqtida morfiy bilan davolangan, harbiylar asab tizimini davolash uchun tavsiya etgan. Keyinroq u alkogolsiz ichimlik chiqarishni yolga qo’ydi, lekin aktsiyalarni sotib yubordi. Yangi egalari esa “Koka-Kola”ni kokaindan tozalangan koka barglari bilan chiqarishni boshlashdi.

Qora ko’ylak

O’tgan asrni 20-chi yillarigacha qora liboslarni odatda ayollar va erkaklar motamni bildirish uchun va kamida 2 yil kiyishar edilar. Lekin 1926 yilda Koko Shanell o’zining sevgilisini hotirasiga bag’ishlab mashxur “Shaneldan Ford” qora ko’ylagini yaratdi. Birinchi unga kino yulduzlar e’tibor berishdi, so’ngra esa kiyim butun jahonda ommalashib ketdi.

Karaoke

Yaponiyalik Dayseku Inoue, rok-guruh barabanchisi, chiqishlar o’rtasida kuylamoqchi bo’gan, kafe tashrif buyuruvchilari uchun uynab bergan. Bir kuni u kelolmadi va hamkasblariga o’zining kuyini kassetaga yozib berib yubordi. Musiqachilar dam olishardi, tomoshabinlar esa zavq bilan kuylashdi.

Play-doh plastillini

Azaldan moddani kamin bor uylarda qog’oz oboylarini tozalash uchun ishlatishgan, qurum to’plangan devorlarni. So’ngra esa vinil oboylar paydo bo’ldi, ular osonlikcha gubka yordamida yuvilardi va ihtiro o’z qiymatini yo’qotdi. Lekin ihtirochini qarindoshi, bog’cha tarbiyachisi, moddani bolalarga narsa yasash uchun berdi. Ular hayratda edilar! Kechroq tarkibidan yuvish moddasini olib tashlashdi, bo’yoq modda qo’shishdi va Play-doh nomini berishdi.

Yugirish yo’lakchasi

Yugirish yo’lakchasini prototipini Vilyam Kyubitt 1817 yilda mahbuslarni to’grilash uchun kashf etgan, va birdaniga tegirmonda donni maydalash uchun. Ular tayoqni ushlab parraklar ustidan chiqishgan, bu uchun doim oyoqlarni kutarish kerak bo’lgan. 

Qaydlar uchun yopishqoq qog’oz

Spenser Silver chidamli yopishqoq moddani yaratayotgan edi. Lekin yelim etarlicha kuchli chiqmadi, shuning uchun buyumlar osonlikcha bir biridan ajralgan. Shunda uning hamkasbi Artut Fray bu moddani doimo tushib qolayotgan duolar to’plami qog’ozlariga surtib ko’rdi. Vaqt o’tib esa magazinlarda hozirgi paytda butun jahon bo’ylab foydalanayotgan qaydlar uchun yopishqoq qog’oz paydo bo’ldi. 

Poshna

Qadimgi misrda poshnalar yuqori status belgisi bo’lgan, va ular “ko’targichlar”li poyafzalini diniy marosimlarga kiyishgan. Bunday poyafzalni ayollar ham erkaklar ham kiyishgan. Bunday poyafzalni qassoblar ham kiyishgan, fors chavandozlarga esa poshna o’q otish vaqtida mustahkamlikni bag’ishlagan. O’rta asr Evropada poshna aristokratlarni imtiyozi bo’lgan, lekin vaqt o’tib keng ishlatila boshlagan. XX asrda esa mashxur shpilka-poshnani kashf qilishgan.

Pufakli o’ram

Mashxur pufakchali pardani 1957 yilda muhandislar Alfred Filding va Mark Chavann o’ylab topishgan. Azaldan ular uch o’lchovli plastic oboylar yaratishayotgan edilar. Natijada g’oyasi omadsiz chiqgan bo’lsa ham, yangi materialni o’ram sifatida ishlatish mumkinligini aniqlashdi. So’ngra patentlangan Bubble Warp turli sohalarda kerakli bo’lib qoldi.

Uyqu uchun bolish

Mesopotamiyada qattiq boshni tagiga ko’yish buyumlari hasharotlardan, suv oqimlaridan saqlanish va turmaklarni saqlash uchun qo’llashgan. Qadimgi hitoyda esa yumshoq bolishlar foyda keltirmaydi deb hisoblashgan, bambuk, nefrit, farfor, yog’och va bronzadan yasalgan boshni tagiga ko’yish buyumlar kuch bag’ishlaydi va iblislardan saqlaydi deb o'ylashgan. 

Vazelin

XIX asr o’rtasida neft sanoati hodimlari doimo mum moddasi bilan qurashishgan, u nasos turbalarida to’planib qolar edi. Ingliz kimyogari Robert Chezbro “neft jelesi”ni bir qismini olib, tekshiruv o’tkazdi va u foydali hususiyatlarga ega ekanligini aniqladi. Shu paytlarda uni qo’llash mumkin bo’lgan spektri juda ham keng edi: jarohatlarni davolashdan gilamlarni tozalashgacha. 

Qadam qo’yadigan prujina “Slinki”

"Slinki", boshqa nomi “Kamalak” aslo bolakaylar uchun yaratilmagan. Bir kuni muhandis Richard Djeyms shtorm vaqtidagi vibratsiyani kompensatsiya qiluvchi moslama bilan ishlayodgan edi va tasodifan prujinalardan birini uloqtirib yubordi, va u polda sakrashni boshladi. Ko’p o’tmay do’konlar peshtaxtalarida “Slinki” paydo bo’ldi, James Spring & Wie Company firmasi esa shu paytdan beri 300 mln. shunday o’yinchoqlar sotdi. 

Choy paketchasi

1904 yilda Tomas Sallivan, Nyu-Yorkda choy sotayotib, uni samaraliroq sotishga qaroro qildi – ipakli qopchalarda. Sotib oluvchilar esa nou-hauni o’zlaricha qabul qilishdi. Ular kopchalardagi choyni to’kmasdan, ularni hato qilib qaynok suvga botirishdi. Natijada sotishlar tez suratda ko’tarilib ketdi, g’oya esa o’z rivojini topdi.

“Listiren”

Djonson aka ukalari 1879 yilda bu antiseptikni jarroxlik jihozlarga ishlov berish uchun yaratishdi. Jarrox Djozef Lister nomiga atalgan edi. Odamlar bu suyuqlikni hamma joyda ishlatishni boshlashdi: jarohatlarni davolash uchun, stomatologiyada, qayzg’oq va zamburugga qarshi, dezodorant sifatida. Plakatdagi qiz, yoqimsiz nafasli kuyovdan o’girilib savol berar edi: “Shunga qaramasdan, u bilan bahtli bo’la olamanmi?” 

Viagra

Pfizer kompaniyasi yurak kassaliklari uchun dori yaratish ustidan ishlayodgan edi. Lekin, klinik tadqiqotlardan keyin shu ma’lum bo’ldiki, bu sohada preparatni foydasiz ekan. Lekin eksperiment davomida kutilmagan nojo’ya ta’sir aniqlandi” modda kichik tos sohasi qon aylanishiga yaqqol ta’sirga ekanligi. Shunday qilib mashxur “afrodiziak” paydo bo’ldi.

Mikroto’lqin

Hamma bilmaydiki, mikroto’lqinni atayin hech kim kashf qilmagan. Bir kuni Raytheon korporatsiyasi muhandisi Persi Spenser radarlar uchun uskunani sinash vaqtida aniqladiki, SVCH nurlash shokolad batonchigini cho’ntagida eritib yubordi. Shunda Persi o’zini yo’qotib qo’ymadi va yoqilgan magnetronga popkorni qo’ydi, va u shu vaqtni o’zida yorilishni boshladi. Bu haqiqiy asr kashfiyoti edi!